Kiedy wezwać pogotowie, kiedy iść na SOR, a kiedy korzystać z opieki całodobowej?
Wezwanie Pogotowia Ratunkowego lub wizyta w SOR powinny mieć miejsce wyłącznie w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia życia lub stanach nagłych mogących prowadzić do istotnego uszczerbku zdrowia
Sugerować je może obecność jednego z poniższych objawów:
• Utrata przytomności
• Zaburzenia świadomości
• Drgawki
• Nagły, ostry ból w klatce piersiowej
• Zaburzenia rytmu serca
• Nasilona duszność
• Nagły ostry ból brzucha
• Uporczywe wymioty, zwłaszcza z domieszką krwi
• Masywny krwotok z dolnego odcinka przewodu pokarmowego
• Masywny krwotok z dróg rodnych
• Gwałtownie postępujący poród
• Ostre i nasilone reakcje uczuleniowe (wysypka, duszność) będące efektem zażycia leku, ukąszenia, czy użądlenia przez jadowite zwierzęta
• Zatrucia lekami, środkami chemicznymi czy gazami
• Rozległe oparzenia
• Udar cieplny
• Wyziębienie organizmu
• Porażenie prądem
• Podtopienie lub utoniecie
• Agresja spowodowana chorobą psychiczną
• Dokonana próba samobójcza
• Upadek z dużej wysokości
• Rozległa rana, będąca efektem urazu
• Urazy kończyny dolnej, uniemożliwiające samodzielne poruszanie się
W ramach działań Pogotowia i SOR nie można uzyskać:
• Wizyty kontrolnej w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem
• Recepty na stosowane stale leki w związku ze schorzeniem przewlekłym
• Rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia
• Skierownia do specjalisty
• Badań dodatkowych i konsultacji specjalistycznych, zaleconych przez lekarza leczącego
Co robić w pozostałych przypadkach?
W pozostałych przypadkach należy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego/ lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. W dni powszednie od godziny 8-ej do 18-ej należy skontaktować się z placówką (poradnią, praktyką lub przychodnią), w której pracuje wybrany przez nas lekarz. W sytuacjach szczególnych, a zwłaszcza nowych zachorowań lub zaostrzeń dolegliwości w przebiegu schorzeń przewlekłych, które wystąpią w nocy, lub w dni wolne od pracy, można skorzystać ze świadczeń medycznej opieki nocnej i świątecznej, realizowanej w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. W tym celu należy udać się lub zadzwonić do dyżurnego ambulatorium, którego adres i numer telefonu dostępne są u naszego lekarza, jak i na specjalnej tablicy informacyjnej, wywieszonej na zewnątrz placówki medycznej, w której on przyjmuje. W ramach opieki nocnej i świątecznej udzielane są lekarskie porady ambulatoryjne, a w sytuacjach tego wymagających także wizyty domowe.
Ze świadczeń opieki nocnej i świątecznej należy skorzystać wtedy, gdy:
• nie ma objawów sugerujących bezpośrednie zagrożenie życia lub grożących istotnym uszczerbkiem zdrowia,
• zastosowane środki domowe lub leki dostępne bez recepty nie przyniosły spodziewanej poprawy,
• mamy istotne obawy, że oczekiwanie na otwarcie przychodni, może znacząco niekorzystnie wpłynąć na rozwój choroby i nasz stan zdrowia.
Uzasadnieniem dla skorzystania ze świadczeń opieki nocnej i świątecznej mogą też być następujące sytuacje:
• zaostrzenie lub nasilenie dolegliwości znanej choroby przewlekłej (np. kolejny napad astmy oskrzelowej z umiarkowaną dusznością),
• infekcja dróg oddechowych z wysoką gorączką (>39 st.), szczególnie u małych dzieci i ludzi w podeszłym wieku
• bóle brzucha, nie ustępujące mimo stosowania leków rozkurczowych
• nasilone bóle głowy, nie ustępujące mimo stosowania leków przeciwbólowych
• nasilona biegunka lub wymioty, szczególnie u dzieci lub osób w podeszłym wieku
• zatrzymanie wiatrów, stolca lub moczu
• nagłe bóle krzyża, kręgosłupa, stawów, kończyn itp.
• zaburzenia psychiczne, z wyjątkiem agresji lub dokonanej próby samobójczej
W ramach nocnej i świątecznej opieki lekarskiej nie można uzyskać:
• wizyty kontrolnej w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem,
• recepty na stosowane stale leki w związku ze schorzeniem przewlekłym
• rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia,
• skierowania do specjalisty
Wszystkie powyższe świadczenia dostępne są u naszego lekarza rodzinnego/ POZ od poniedziałku do piątku w godzinach od 8-ej do 18-ej.
Autorami opracowania są:
dr hab. med. Leszek Brongiel
Konsultant wojewódzki ds. medycyny ratunkowej
II Katedra Chirurgii Ogólnej CM UJ
dr med. Adam Windak
Konsultant wojewódzki ds. medycyny rodzinnej
Pracownia Medycyny Rodzinnej CM UJ
Podstawa prawna: ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz.1410)